भारताचा स्वातंत्र्योत्तर इतिहास – सामान्य ज्ञान प्रश्न व उत्तरे
स्वातंत्र्य आणि विभाजन (1947-1950)
भारताला स्वातंत्र्य कधी मिळाले?
15 ऑगस्ट 1947
भारताच्या पहिल्या पंतप्रधानांचे नाव काय होते?
पं. जवाहरलाल नेहरू
भारताचे पहिले गव्हर्नर जनरल कोण होते?
लॉर्ड माउंटबॅटन
स्वातंत्र्यानंतर पहिला गव्हर्नर जनरल भारतीय कोण होता?
सी. राजगोपालाचारी
भारत-पाकिस्तान विभाजन कशाच्या आधारे करण्यात आले?
धार्मिक आधारावर
भारताची घटना कधी लागू झाली?
26 जानेवारी 1950
भारतीय संविधान समितीचे अध्यक्ष कोण होते?
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
भारताचे पहिले राष्ट्रपती कोण होते?
डॉ. राजेंद्र प्रसाद
भारताची पहिली निवडणूक कधी झाली?
1951-52
भारतीय संविधान तयार होण्यासाठी किती वेळ लागला?
2 वर्षे 11 महिने 18 दिवस
1950-1970: नवी औद्योगिक व कृषी धोरणे
पहिली पंचवार्षिक योजना कोणत्या क्षेत्रावर केंद्रित होती?
कृषी
भारताची दुसरी पंचवार्षिक योजना कोणत्या मॉडेलवर आधारित होती?
महालनोबिस मॉडेल
हरित क्रांतीशी संबंधित वैज्ञानिक कोण होते?
डॉ. एम. एस. स्वामिनाथन
भाक्रा नांगल धरण कोणत्या नदीवर आहे?
सतलज
पहिली अणुचाचणी भारताने कधी आणि कुठे केली?
1974, पोखरण (राजस्थान)
1970-1990: आणीबाणी आणि सुधारणा
1975 मध्ये भारतात आणीबाणी कोणी लागू केली?
इंदिरा गांधी
राष्ट्रीयीकृत बँकांचे राष्ट्रीयीकरण कधी झाले?
1969
1971 च्या भारत-पाकिस्तान युद्धानंतर कोणता नवीन देश निर्माण झाला?
बांगलादेश
भारताचा पहिला उपग्रह कोणता होता?
आर्यभट्ट (1975)
भारताने WTO मध्ये प्रवेश कधी केला?
1995
1990-2000: जागतिकीकरण आणि आर्थिक सुधारणा
1991 मध्ये आर्थिक सुधारणा कोणी केल्या?
पंतप्रधान पी. व्ही. नरसिंह राव आणि अर्थमंत्री मनमोहन सिंग
भारताची नवीन LPG (उदारीकरण, खासगीकरण, जागतिकीकरण) धोरण कधी लागू झाली?
1991
भारतीय अर्थव्यवस्था कोणत्या क्षेत्रात अधिक केंद्रित होती?
सेवा क्षेत्र
पोखरण-2 अणुचाचणी कधी झाली?
1998
1998 मध्ये पोखरण अणुचाचणीच्या वेळी भारताचे पंतप्रधान कोण होते?
अटलबिहारी वाजपेयी
2000-2025: आधुनिक भारत
चांद्रयान-1 मोहीम कधी सुरू झाली?
2008
आधार कार्ड योजना कधी सुरू झाली?
2009
भारताने ‘मिशन मंगल’ यशस्वीपणे कधी पार पाडले?
2014
GST (माल व सेवा कर) भारतात कधी लागू झाला?
1 जुलै 2017
भारताचे 2024 साली पंतप्रधान कोण आहेत?
भारताचा इतिहास – 50 सामान्य ज्ञान प्रश्न व उत्तरे
प्राचीन भारत
हडप्पा संस्कृती कोणत्या नदीच्या काठी विकसित झाली?
→ सिंधू नदी
अशोक राजा कोणत्या राजवंशाशी संबंधित होता?
→ मौर्य राजवंश
भारताचे पहिले ज्ञात साम्राज्य कोणते होते?
→ मौर्य साम्राज्य
गुप्त साम्राज्याच्या सुवर्णयुगामध्ये कोणता महान गणितज्ञ होऊन गेला?
→ आर्यभट्ट
अजिंठा वेरुळच्या लेण्या कोणत्या काळात खोदल्या गेल्या?
→ गुप्त काळ
चोल साम्राज्याची राजधानी कोणती होती?
→ तंजावर
भारताचा पहिला ज्ञात नगरनियोजन संस्कृती कोणती होती?
→ सिंधू संस्कृती
कोणत्या गुप्त सम्राटाला ‘कविराज’ म्हणत?
→ समुद्रगुप्त
बौद्ध धर्माचा संस्थापक कोण?
→ गौतम बुद्ध
जैन धर्माचे संस्थापक कोण होते?
→ महावीर स्वामी
मध्ययुगीन भारत
दिल्ली सल्तनतची स्थापना कोणी केली?
→ कुतुबुद्दीन ऐबक
कुतुबमिनार कोणी बांधायला सुरुवात केली?
→ कुतुबुद्दीन ऐबक
अलाउद्दीन खिलजीची प्रसिद्ध आर्थिक योजना कोणती होती?
→ दरनियंत्रण (Price Control)
मुघल साम्राज्याची स्थापना कोणी केली?
→ बाबर
पानिपतची पहिली लढाई कोणी लढली?
→ बाबर आणि इब्राहिम लोदी
अकबराचा प्रसिद्ध दरबारी गायक कोण होता?
→ तानसेन
शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक केव्हा झाला?
→ 1674 मध्ये
औरंगजेबाच्या मृत्यूनंतर कोणते साम्राज्य क्षीण झाले?
→ मुघल साम्राज्य
बाजीराव प्रथम कोणत्या पेशव्याचा पुत्र होता?
→ बालाजी विश्वनाथ
रणजितसिंह कोणत्या राज्याशी संबंधित होते?
→ पंजाब
ब्रिटिश कालखंड
1857 च्या उठावाचे नेतृत्व कोणी केले?
→ बहादुरशाह झफर
इस्ट इंडिया कंपनीला भारतात व्यापाराची परवानगी कोणी दिली?
→ जहांगीर
ब्रिटिश भारताचे पहिले गव्हर्नर जनरल कोण होते?
→ वॉरेन हेस्टिंग्ज
पराक्रमी लढाऊ राणी लक्ष्मीबाई कोणत्या संस्थानाशी संबंधित होत्या?
→ झाशी
महात्मा गांधी यांनी भारतात कोणत्या चळवळीच्या नेतृत्वाची सुरुवात केली?
→ असहकार चळवळ
1919 च्या जालियनवाला बाग हत्याकांडाचा आदेश कोणी दिला?
→ जनरल डायर
साइमन आयोग का पाठवण्यात आला होता?
→ भारताच्या घटनात्मक सुधारणा तपासण्यासाठी
भारत छोडो चळवळ केव्हा सुरू झाली?
→ 1942 मध्ये
माउंटबॅटन योजना कोणत्या वर्षी सादर करण्यात आली?
→ 1947
भारत स्वतंत्र झाला त्या दिवशी इंग्लंडचा पंतप्रधान कोण होता?
→ क्लेमेंट अ‍ॅटली
स्वातंत्र्योत्तर भारत
भारताचे पहिले पंतप्रधान कोण होते?
→ पंडित जवाहरलाल नेहरू
भारतीय राज्यघटना कधी लागू झाली?
→ 26 जानेवारी 1950
गोवा भारतात कधी विलीन झाले?
→ 1961
1965 च्या भारत-पाक युद्धात भारताचे पंतप्रधान कोण होते?
→ लाल बहादुर शास्त्री
पहिल्या भारतीय अवकाश मोहिमेचे नाव काय होते?
→ आर्यभट्ट (1975)
भारताच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान कोण होत्या?
→ इंदिरा गांधी
हरित क्रांतीचे जनक कोण होते?
→ एम. एस. स्वामिनाथन
1991 च्या आर्थिक सुधारांचे नेतृत्व कोणी केले?
→ मनमोहन सिंग
पोकळरण अणुचाचणी कोणत्या वर्षी झाली?
→ 1974 आणि 1998
मंगलयान मोहीम कोणत्या वर्षी सुरू करण्यात आली?
→ 2013
अतिरिक्त महत्वाचे प्रश्न
भारताचे पहिले राष्ट्रपती कोण होते?
→ डॉ. राजेंद्र प्रसाद
भारतातील पहिली रेल्वे सेवा कोठून सुरू झाली?
→ मुंबई ते ठाणे (1853)
भारतातील पहिला नोबेल पुरस्कार विजेता कोण?
→ रविंद्रनाथ टागोर
भारताची पहिली महिला राष्ट्रपती कोण होती?
→ प्रतिभा पाटील
भारतीय संविधानाचा मुख्य शिल्पकार कोण आहे?
→ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
चंद्रयान-1 मिशन केव्हा सुरू झाले?
→ 2008
भारताचे पहिले गृहमंत्री कोण होते?
→ सरदार वल्लभभाई पटेल
राष्ट्रीय गीत ‘वंदे मातरम्’ कोणाने लिहिले?
→ बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय
भारत-पाकिस्तान फाळणी कोणत्या वर्षी झाली?
→ 1947
राष्ट्रीय चलन रुपया कोणी सुरू केला?
→ शेरशाह सूरी
इथे 100 जागतिक सामान्य ज्ञान प्रश्न व त्यांची उत्तरे दिली आहेत:
इतिहास (History)
पहिल्या महायुद्धाची सुरुवात कोणत्या वर्षी झाली? उत्तर: 1914
दुसऱ्या महायुद्धाचा शेवट कोणत्या वर्षी झाला? उत्तर: 1945
भारताला स्वातंत्र्य कधी मिळाले? उत्तर: 15 ऑगस्ट 1947
युनायटेड नेशन्स (UN) ची स्थापना कधी झाली? उत्तर: 24 ऑक्टोबर 1945
अमेरिकेचे पहिले राष्ट्राध्यक्ष कोण होते? उत्तर: जॉर्ज वॉशिंग्टन
फ्रेंच राज्यक्रांती कोणत्या वर्षी झाली? उत्तर: 1789
पहिले मानवी चंद्रावर उतरलेले अंतराळवीर कोण? उत्तर: नील आर्मस्ट्रॉंग (1969)
मोगल साम्राज्याचा संस्थापक कोण? उत्तर: बाबर
“महाभारत” हा ग्रंथ कोणी लिहिला? उत्तर: व्यास
अमेरिका कोणत्या वर्षी स्वतंत्र झाली? उत्तर: 1776
भूगोल (Geography)
जगातील सर्वात मोठे महासागर कोणते आहे? उत्तर: पॅसिफिक महासागर
सर्वात मोठे वाळवंट कोणते आहे? उत्तर: सहारा वाळवंट
जगातील सर्वात उंच पर्वत कोणता आहे? उत्तर: माउंट एव्हरेस्ट
जगातील सर्वात लांब नदी कोणती आहे? उत्तर: नाईल नदी
भारताचा सर्वात मोठा राज्य कोणता? उत्तर: राजस्थान
जगातील सर्वात मोठे बेट कोणते आहे? उत्तर: ग्रीनलँड
पृथ्वीचा सर्वात मोठा खंड कोणता आहे? उत्तर: आशिया
भारताच्या उत्तरेला कोणते देश आहेत? उत्तर: चीन, नेपाळ, भूतान
पृथ्वीच्या घड्याळाच्या उलट दिशेने फिरणाऱ्या वादळाला काय म्हणतात? उत्तर: हरिकेन किंवा सायक्लोन
जपानला कोणत्या नावाने ओळखले जाते? उत्तर: उगवत्या सूर्याचा देश
विज्ञान (Science)
इलेक्ट्रॉनचा शोध कोणी लावला? उत्तर: जे. जे. थॉमसन
पृथ्वी सूर्याभोवती फिरण्याचा कालावधी किती आहे? उत्तर: 365.25 दिवस
हृदय किती झडपांनी बनलेले असते? उत्तर: 4
“लाइट बल्ब” चा शोध कोणी लावला? उत्तर: थॉमस एडिसन
सूर्याचा मुख्य घटक कोणता आहे? उत्तर: हायड्रोजन व हेलियम
न्यूटनच्या गतीच्या नियम किती आहेत? उत्तर: 3
संगणकाचा जनक कोणाला मानले जाते? उत्तर: चार्ल्स बॅबेज
पहिला मानव निर्मित उपग्रह कोणता होता? उत्तर: स्पुटनिक-1
डीएनएची रचना कोणी शोधली? उत्तर: वॉटसन आणि क्रिक
पहिल्या भारतीय अंतराळवीराचे नाव काय? उत्तर: राकेश शर्मा
सामान्य ज्ञान (General Knowledge)
जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) ची स्थापना कधी झाली? उत्तर: 7 एप्रिल 1948
जगातील सर्वात मोठे प्राणी कोणते आहे? उत्तर: निळा व्हेल
ऑलिंपिक क्रीडा स्पर्धा किती वर्षांनी होतात? उत्तर: 4 वर्षांनी
नोबेल पारितोषिक कोणत्या क्षेत्रांसाठी दिले जाते? उत्तर: शांतता, साहित्य, भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, औषधशास्त्र, अर्थशास्त्र
भारतीय संविधान कोणी लिहिले? उत्तर: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
कोणत्या ग्रहाला “लाल ग्रह” म्हणतात? उत्तर: मंगळ
1 किलोमध्ये किती ग्रॅम असतात? उत्तर: 1000 ग्रॅम
राष्ट्रीय शौर्य पुरस्कार कोणत्या क्षेत्रात दिले जातात? उत्तर: वीरता
जगातील सर्वात वेगवान प्राणी कोणता आहे? उत्तर: चीता
“सांगोला” हा कोणत्या राज्यात आहे? उत्तर: महाराष्ट्र
खेल (Sports)
क्रिकेटचा जन्मदाता कोणता देश आहे? उत्तर: इंग्लंड
भारताने पहिला क्रिकेट विश्वचषक कधी जिंकला? उत्तर: 1983
सचिन तेंडुलकरने किती शतकं केली आहेत? उत्तर: 100
ऑलिंपिकमध्ये भारतासाठी पहिले सुवर्णपदक कोणी जिंकले? उत्तर: अभिनव बिंद्रा
हॉकी हा कोणत्या देशाचा राष्ट्रीय खेळ आहे? उत्तर: भारत
FIFA वर्ल्ड कप कोणत्या खेळाशी संबंधित आहे? उत्तर: फुटबॉल
टेनिस ग्रँडस्लॅम स्पर्धा कोणत्या आहेत? उत्तर: ऑस्ट्रेलियन ओपन, फ्रेंच ओपन, विंबल्डन, यूएस ओपन
रोनाल्डो कोणत्या खेळाशी संबंधित आहे? उत्तर: फुटबॉल
बुद्धिबळाचा जन्मदाता कोणता देश आहे? उत्तर: भारत
पहिला भारतीय F1 ड्रायव्हर कोण? उत्तर: नरायण कार्तिकेयन
अर्थशास्त्र (Economy)
भारतीय रुपया कोण नियंत्रित करतो? उत्तर: भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI)
डॉलर कोणत्या देशाचे चलन आहे? उत्तर: अमेरिका
जगातील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती कोण आहे? उत्तर: (वेबसर्च आवश्यक)
भारतीय GDP मध्ये शेतीचा वाटा किती आहे? उत्तर: (वेबसर्च आवश्यक)
भारतातील पहिली बँक कोणती? उत्तर: बँक ऑफ हिंदुस्थान (1770)
“सेन्सेक्स” म्हणजे काय? उत्तर: मुंबई शेअर बाजार निर्देशांक
GST भारतात कधी लागू झाला? उत्तर: 1 जुलै 2017
पहिली नोट कोणत्या वर्षी छापली गेली? उत्तर: 1861
भारतातील पहिला अर्थमंत्री कोण? उत्तर: आर. के. शनमुखम चेट्टी
भारताची पहिली डिजिटल पेमेंट अ‍ॅप कोणती? उत्तर: Paytm
भारतीय स्वातंत्र्याचा इतिहास हा खूप मोठा आहे भारतीय स्वातंत्र्य लढ्यामध्ये अनेक शूरवीरांनी आपले बलिदान दिले अनेक शूरवीरांना रण मरण पत करावे लागले परंतु त्यांनी आपला मार्ग सोडला नाही यामध्ये भगतसिंग राजगुरू सुखदेव लाला लजपत राय अशा या महान क्रांतिवीरांनी आपले बलिदान दिले आपल्या देशाला स्वातंत्र्य करण्यासाठी इंग्रजांच्या साखरखंडातून मुक्त करण्यासाठी खऱ्या अर्थाने आपले बलिदान राहिले या महान नेत्यांच्या बलिदानाने आपला देश स्वातंत्र झाला
स्वातंत्र्य काळामध्ये इंग्रजांनी आपल्यावर अनेक कर लागले होते त्यामुळे रयत त्रासून गेली होती. भारतीयांना शिक्षण मिळणे कठीण झाले होते अशा मध्येच समाज सुधारक महात्मा फुले यांचा जन्म झाला महात्मा फुले यांनी आपले कार्य सुरू ठेवले त्यांनी भारतीयांसाठी शिक्षण उपलब्ध करून दिले भारतीयांना शिक्षण हे खूप गरजेचे आहे अशा प्रकारचा संदेश त्यांनी दिला ते स्वतःहून शिकले व जनतेला देखील त्यांनी शिकवले त्याकाळी महिलांना शिक्षण मिळत नव्हते महिलांच्या शिक्षणासाठी खूप मोठे प्रयत्न केले. महिलांच्या शिक्षणासाठी त्यांनी स्वतःच्या पत्नीला म्हणजेच क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांना सुशिक्षित केले व महिलांना शिकवण्यासाठी त्यांनी क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांना प्रेरणा दिली त्याकाळी पुणे जिल्ह्यातील पुणे शहरांमध्ये भिडे यांच्या वाड्यामध्ये मुलींसाठी त्यांनी 1848 स*** पहिली शाळा काढली या शाळेमध्ये पहिली शिक्षिका म्हणून क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांना त्यांची नेमणूक करण्यात आली क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांनी मुलींना शिक्षण सुरू केले परंतु त्या त्याकाळी कर्मठ लोकांनी हे कार्य त्यांना करू दिली नाही तरीही त्यांनी शैक्षणिक कार्य सोडले नाही लोकांचा विरोध पत्करून आपले शैक्षणिक कार्य चालूच ठेवले यामध्ये अनेक विद्यार्थी शिकले परदेशात शिक्षणासाठी गेले खऱ्या अर्थाने शिक्षणाचे आधारस्तंभ म्हणून क्रांतीसुर्य महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे कार्य खूप मोठे आहे मूलभूत शिक्षणाचा पाया खऱ्या अर्थाने क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले आणि क्रांतीसुर्य महात्मा ज्योतिबा फुले यांनीच रचला होता भारतीयांना शिक्षण मिळावे यासाठी इंग्रजांच्या विरुद्ध लढणारे पहिले दांपत्य होते खऱ्या अर्थाने पहिल्या महिला शिक्षिका पहिल्या महिला मुख्याध्यापिका क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांनाच म्हटले जाते त्यामुळे क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांचा जन्मदिन म्हणजे 3 जानेवारी हा बालिका दिन म्हणून देखील साजरा केला जातो
